SŁOWNIK I POJĘCIA AML
Poznaj najważniejsze pojęcia AML i sprawdź, co naprawdę znaczą.
Każda osoba fizyczna sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna, w tym: a) w przypadku osoby prawnej innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadających im przepisów prawa państwa trzeciego: – osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej, – osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, – osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji, lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, – osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną poprzez posiadanie uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 i 295), lub – osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym–czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu; b) w przypadku trustu: – założyciela, w tym fundatora w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. poz. 326), – powiernika, w tym członka zarządu w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, – nadzorcę, jeżeli został ustanowiony, w tym członka rady nadzorczej w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, – beneficjenta, w tym beneficjenta w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej lub – w przypadku gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trustu nie zostały jeszcze określone – grupę osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust, – inną osobę sprawującą kontrolę nad trustem, – inną osobę fizyczną o uprawnieniach lub obowiązkach równoważnych do określonych w tiret od pierwszego do piątego;
c) w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, wobec której nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nią przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taka osoba fizyczna jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym.
Podmioty prawnie zobowiązane do stosowania środków przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT), w tym banki, instytucje finansowe, zakłady ubezpieczeń, biegli rewidenci, prawnicy, pośrednicy nieruchomości, kasyna oraz inne wyznaczone niefinansowe przedsiębiorstwa i profesje objęte regulacjami AML.
Zestawienie osób pełniących ważne funkcje publiczne, takich jak głowy państw, ministrowie, parlamentarzyści, sędziowie wysokich instancji, a także członkowie ich rodzin i bliscy współpracownicy; objęte są one zwiększonym nadzorem w ramach procedur AML/CFT ze względu na wyższe ryzyko korupcji i nadużyć finansowych.
Oficjalny wykaz osób, podmiotów, organizacji lub państw objętych środkami restrykcyjnymi, takimi jak zamrożenie aktywów, zakaz prowadzenia transakcji czy ograniczenia wizowe, wprowadzonymi przez instytucje międzynarodowe (np. ONZ, UE) lub państwa w celu przeciwdziałania terroryzmowi, proliferacji broni czy naruszeniom praw człowieka.
Usługi umożliwiające przesyłanie środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów między osobami, często z pominięciem tradycyjnych instytucji finansowych; obejmują m.in. przekazy pieniężne, firmy transferowe i nieformalne systemy (np. hawala); mogą być wykorzystywane zarówno legalnie, jak i do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Proces identyfikacji i analizy ryzyk związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu w danej instytucji, uwzględniający m.in. profil klienta, rodzaj produktów, kanały dystrybucji i obszary geograficzne; służy do dostosowania środków bezpieczeństwa finansowego zgodnie z podejściem opartym na ryzyku.
Termin odnoszący się do działalności gospodarczej, kont, spółek lub inwestycji zarejestrowanych poza krajem rezydencji, zazwyczaj w jurysdykcjach oferujących korzystne warunki podatkowe, niski poziom regulacji i wysoki stopień poufności; może być stosowany legalnie, ale bywa też wykorzystywany do unikania opodatkowania lub prania pieniędzy.
Oficjalne komunikaty publikowane przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) dotyczące podmiotów lub osób, które mogą prowadzić nielegalną działalność finansową, stanowić zagrożenie dla klientów lub działać bez wymaganych zezwoleń; mają na celu ochronę uczestników rynku i zwiększenie świadomości ryzyka.
Krajowa jednostka analityki finansowej (FIU) działająca w strukturze Ministerstwa Finansów, odpowiedzialna za analizę i przekazywanie informacji o podejrzanych transakcjach w ramach przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu; formalnie funkcjonuje pod nadzorem Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF).
Analiza przeprowadzana przez Komisję Europejską w celu identyfikacji i oceny ryzyk prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, które mają wpływ na jednolity rynek Unii Europejskiej. Wyniki SNRA pomagają państwom członkowskim i instytucjom obowiązanym stosować podejście oparte na ryzyku oraz wdrażać odpowiednie środki zaradcze.
Proces realizacji operacji finansowych lub umów, obejmujący inicjację, przetwarzanie oraz zakończenie płatności, przelewów lub innych form transferu środków między stronami. Obejmuje zarówno rutynowe działania bankowe, jak i bardziej złożone operacje podlegające monitorowaniu w ramach przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.